From 0 to $1000: Hạnh phúc khi làm Freelancer, chuyện không dễ nhưng không phải là không thể
Trở thành Freelancer không phải là điều dễ dàng, nhưng nếu thực sự nỗ lực, bền bỉ đến cùng, bạn chắc chắn sẽ hái được quả ngọt. Chuyện trái ngành trái nghề, tay ngang cũng chỉ là một trong hàng trăm lý do khiến bạn không thể tiếp tục. Tất cả là rào cản, nhưng đồng thời cũng là thách thức, và rồi trở thành cơ hội. Nếu bạn đang thấy con đường mình đang đi quá khó khăn, mời bạn theo dõi hành trình từ tay ngang thành tay viết đáng mơ của chị Nguyễn Nhàn – một cây viết trong lĩnh vực kiến trúc nội thất. Freelancer – Chuyện không dễ, nhưng không phải là không thể.
Chào bạn, mình là Nhàn, thực tập sinh lớp Freelance Writer. Mình đang trên đường trở thành một cây viết tự do toàn thời gian và vận hành business một thành viên của riêng mình. Với những bài học có được trong giai đoạn chuẩn bị, mình tự tin khẳng định với bạn rằng: Con đường này không dễ dàng, nhưng nếu đủ kiên định bước đi, bạn chắc chắn sẽ thu được quả ngọt!
Kể bạn nghe "quả ngọt" của mình
Quả ngọt đầu tiên
Tháng 10/2021, mình bắt đầu đạt mức thu nhập 10 triệu đồng một tháng. Đây là thành quả sau 6 tháng thực tập, học, thực hành, tìm khách hàng liên tục.
Có thể đây không phải là con số quá lớn với nhiều người, nhưng với mình, nó thực sự giá trị. Để cân bằng giữa chăm sóc con và công việc, mình làm việc từ 2 giờ đến 5 giờ sáng, sau đó bật công tắc chuyển sang chế độ làm mẹ fulltime. Đều đặn mỗi ngày.
Hiện tại, công việc chính của mình là viết nội dung cho một website kiến trúc, nội thất (phong cách hiện đại) và 5 Tạp chí. Dù mới giảm một khách hàng nhưng may mắn là chưa có sự xê dịch về thu nhập.
Quả ngọt thứ 2
Ngày đầu tiên của năm 2022, mình nhận được đề nghị đăng ký trở thành Mentor cho chương trình Freelance Writer. Mình đã khóc, khóc vì hạnh phúc. Mình biết mình chưa giỏi, mình còn nhiều thứ phải cải thiện nhưng ít ra mình đã được X công nhận. (Khúc này mình không dám kể sâu vì sợ "nói trước bước không qua").
Quả ngọt thứ 3
Cách đây 1 tuần, một bạn đề nghị mình làm Mentor có trả phí. Bạn ấy muốn đi theo ngách của mình từ con số 0. Sau khi tham khảo ý kiến Mentor, dù nhận được cái gật đầu ủng hộ nhưng mình từ chối.
Ảnh: Unsplash
Thật ra đây là một trong những sản phẩm tương lai của mình nhưng hiện tại thì chưa. Mình nghĩ bản thân cần “tu luyện” thêm trước khi xuống núi. Sau đó, mình và bạn đã có 2 tiếng nói chuyện cùng nhau, bạn hỏi gì mình trả lời nấy, cứ vậy mà mình thấy vui lắm.
Quả ngọt thứ 4
Mình có thêm bạn bè là các đồng bút kinh nghiệm, dễ thương. Họ không chỉ giúp mình tiến bộ hơn mà còn tiếp thêm năng lượng cho mình ở hành trình này. Ở đây, xung quanh là những đồng bút, mình cảm thấy không hề cô đơn.
Quả ngọt thứ 5 – quả ngọt nhất
Dù chưa phải là cây viết tự do toàn thời gian, thành quả không quá to lớn, nhưng mình đã khám phá ra những điều thú vị của bản thân thông qua hành trình này. Mình cảm nhận được rõ ràng đây chính là con đường mình cần đi, nên đi. Bởi vậy, mình có thêm động lực để bước mà không quá lo lắng hay sợ hãi như trước nữa.
Những “trái đắng” làm nên “quả ngọt”
Việc có khách hàng, tự tin deal giá hay có thêm cơ hội để phát triển sự nghiệp tự do không phải là chuyện sau một đêm. Đó là kết quả cộng dồn từ nhiều năm trước và một năm thực tập khó khăn – Bắt đầu từ một con số 0 tròn trĩnh.
Mình học Luật và không hề biết “Content” hay “nghề Content” là gì. Năm 2 đại học, vì muốn bước chân vào nghề nên mình xin thực tập và tìm các dự án vừa sức (là các bài giá thấp hoặc miễn phí). Đó là cách rất hiệu quả với một đứa tay mơ như mình.
Mình thực tập ở vị trí nhân viên viết bài SEO (không lương) và “say yes” với công việc đầu tiên: viết bài mô tả dự án biệt thự với giá 50 ngàn đồng.
Liên tục 2 năm sau đó, mình nhận các dự án đa lĩnh vực với mức giá từ 20 ngàn đồng đến 50 ngàn đồng/bài viết từ 1000 - 1500 từ.
Từ một đứa không biết Content, SEO là gì, mình đã có một background “Viết bài SEO 2 năm” để xin việc khi ra trường.Thời gian này quả thực đáng nhớ và ý nghĩa vô cùng với mình.
Cũng trong 2 năm này, mình có được 1000$ đầu tiên.
Số tiền nhận nhỏ giọt mỗi tháng vừa vặn cho việc trả góp máy tính nên mình không cần phải có kế hoạch quản lý tài chính gì cả.
Cuối năm 4, mình được nhận vào một Agency quảng cáo ở Bình Thạnh. Mình viết đủ thể loại, đủ ngành nghề, dịch vụ. Hôm nay viết sàn gỗ, ngày mai viết giường, ngày mốt lại chuyển sang viết tinh dầu, sim điện thoại,…
Lúc mới vào làm, mình chỉ biết viết bài chuẩn SEO cơ bản. Nhưng khi được đề xuất viết các thể loại khác như Sale page, Facebook post, bài PR, mình đều “say yes”. Bởi thà hối hận vì điều đã làm còn hơn vì điều không làm, nên mình luôn tự tạo cơ hội cho bản thân.
Ảnh: Unsplash
Nhờ những lần bị “chửi”, viết lại liên tục, mình nhận thấy kỹ năng của bản thân tiến bộ rõ rệt. Ngoài đi làm công ty, tối về mình nhận thêm các dự án để học hỏi và kiếm tiền. Thời gian đó mình rất cần tiền.
Như một cái duyên, mình thường xuyên nhận các dự án liên quan đến kiến trúc, nội thất. Để viết được nội dung, mình phải nghiên cứu, tìm hiểu và lỡ đã làm các bước như vậy thì mình tổng hợp lại và tích lũy những kiến thức chuyên ngành làm vốn riêng.
Chính những tích luỹ nho nhỏ này đã mang đến cho mình một cơ hội lớn. Mình đủ điều kiện để trở thành Content Leader cho một công ty thiết kế mà không cần phải phỏng vấn hay test năng lực gì cả. Đó cũng là công ty mà mình gắn bó lâu nhất trong suốt thời gian làm fulltime.
Môi trường inhouse này dạy cho mình rất nhiều thứ. Và vẫn tâm thế cũ, mình luôn “say yes” với các cơ hội: đi công trình lấy tin, đi gặp đối tác thay sếp, tham quan Showroom khách hàng, đi dự khánh thành công trình, đi tìm hiểu vật liệu, thị trường, nói chuyện với khách hàng, tư vấn online,…
Mãi sau này, khi bắt đầu chặng đường trở thành cây viết tự do trong lĩnh vực Kiến trúc - Nội thất, mình mới thấy những việc học được lúc đó thật quý giá. Có những đầu việc mà nếu chỉ ngồi viết nội dung thì chắc chắn mình sẽ không biết nên làm như thế nào. Mình cũng tiếp tục học thêm các khóa học để nâng cấp bản thân. Nhưng dường như vẫn có một thứ gì đó còn thiếu, nhưng mình không thể nhận ra, và cũng chưa có ai chỉ ra cho mình được.
Mình lại quay trở về con số 0
Vì một số lý do cá nhân, mình nghỉ việc khi sinh em bé. Việc mất đi thu nhập ổn định hàng tháng cộng với những hoang mang lần đầu làm mẹ khiến mình rơi vào trầm cảm nhẹ. Rồi mình tìm đến chị Linh – người đã chỉ cho mình những thứ còn thiếu. Nhưng khi nhận đáp án, mình càng hoang mang hơn. Vì những gì mình vừa kể ở trên chỉ là một hạt cát rất nhỏ, mà nếu muốn theo đuổi sự nghiệp của một cây viết tự do, đòi hỏi phải nỗ lực gấp nhiều lần.
Ảnh: Unsplash
Một lần nữa, mình tiếp tục nỗ lực
1/ Mình tập trung vào việc học kỹ năng viết và xây dựng business. Ngoài sự hướng dẫn của Mentor, mình học thêm một số khóa học, đọc sách, đọc tài liệu và học từ các thành viên trong Group viết.
2/ Mình xác định lĩnh vực ngách và tập trung vào nó. Mình hệ thống lại kiến thức, kinh nghiệm đã có và tích lũy thêm kiến thức mới. Ngoài Tạp chí, Blog chuyên ngành, các chương trình thực tế, video của các anh chị Kiến trúc sư, mình học hỏi từ chính công việc đang làm. Mình nỗ lực học hỏi và tích lũy vì biết rằng: muốn đi lâu, đi xa, kiến thức chuyên môn phải vững.
3/ Mình chủ động tìm kiếm cơ hội. Mình chia khách hàng thành hai nhóm chính, nhóm có thu nhập và nhóm cơ hội tương lai. Ở nhóm thứ hai, mình chấp nhận viết miễn phí hoặc giá thấp hơn mức giá mình định ra để nhận về những giá trị quý giá khác không phải tiền.
Ở giai đoạn này, mình cùng lúc có 2 khách hàng. Một khách hàng qua giới thiệu của chị Linh (10.000 chữ giá 5 triệu đồng) và một khách hàng mình tự deal qua blog (giá trị hợp đồng chẳn 1000$).
4/ Mình học cách cải thiện kỷ luật bản thân. Mình tự chăm sóc em bé nên để cân bằng giữa công việc và con cái, mình buộc phải kỷ luật.
Không riêng công việc, cả chế độ ăn ngủ, nghỉ ngơi… của mình cũng phải có kỷ luật. Bởi nếu sai lệch một chút xíu, ngày hôm đó mình sẽ phải cong mông lên chạy mà không kịp việc.
5/ Mình giữ tinh thần lạc quan. Điều số 5 mình học được từ chị Linh. Trước đó, mình khá tiêu cực và hay sợ hãi. Mình nhận ra sức khỏe tinh thần cũng là một yếu tố quyết định thành bại của một cây viết tự do.
Bây giờ, mình vẫn có lúc vừa ôm con vừa tranh thủ viết bài trên điện thoại; vẫn có lúc trốn vào nhà vệ sinh để họp team, để nói chuyện với khách hàng; vẫn có lúc vừa ốm vật vờ vừa tranh thủ hoàn thành deadline… Nhưng đã có một ai đó bên trong mình luôn động viên mình, yêu thương mình, tin tưởng mình. Mình nhờ vậy cứ vui phà phà đi tiếp.
Kế hoạch phát triển tài chính và business của mình
1/ Quỹ dự phòng
Không giỏi quản lý tài chính nhưng tính hay lo xa nên mình luôn có quỹ dự phòng. Để sẵn sàng cho business vào tháng 5 tới, mình đã để dành một khoản đủ để trả lương cho bản thân trong 6 tháng. Mức này giúp mình đảm bảo mục tiêu và động viên mình vào những thời điểm không có khách hàng.
2/ Xây dựng thương hiệu cá nhân và tiếp thị
Ngoài việc quản lý tài chính, những công việc liên quan đến xây dựng thương hiệu và tiếp thị mình cũng làm chưa tốt. Những lần xuất hiện, kết nối nhiều hơn chủ yếu là để học hỏi. Mình chưa có ý định bán hàng, thậm chí còn chưa dám công khai rộng rãi chiếc blog cá nhân.
3/ Đóng gói sản phẩm
Mình đang nỗ lực để đủ điều kiện đóng gói hai khóa học viết và tiếp thị nội dung ở lĩnh vực ngách mình theo đuổi. Sản phẩm sẽ giúp mình cải thiện thu nhập và phát triển hơn (Khúc này cô giáo mình dạy).
4/ Đầu tư
“Càng học càng thấy mình ngu”, làm rồi càng thấy ngu hơn. Bởi vậy, mình luôn dành một khoản cho việc nâng cấp kiến thức, kỹ năng còn thiếu qua khóa học, hội thảo trả phí và sách.
5/ Tìm kiếm cơ hội mới
Chắc chắn rồi, muốn có việc để làm thì buộc phải "dấn thân" thôi. Mình luôn chủ ý đi tìm những cơ hội mới.
Những kỹ năng mình học được khi là Freelancer
Trong suốt những năm qua, mình đã học được rất nhiều. Ngoài kỹ năng viết, quản lý thời gian, kết nối, mình muốn chia sẻ thêm một chút về:
1/ Kỹ năng deal giá
Hầu hết các công việc mình từng làm hoặc đang làm đều do mình chủ động tìm kiếm và deal giá. Thái độ chân thành và sự tự tin chính là bí quyết.
Mình không ngại deal giá. Việc bản thân đáp ứng yêu cầu công việc của một bên nào đó, đem lại giá trị cho họ nghĩa là chúng ta và công việc của chúng ta có giá trị. Đã có giá trị thì mức phí phải tương xứng.
“Dù ai nói ngả nói nghiêng”, mình vẫn tiếp tục giữ giá và deal giá nhiệt tình. Mình tin rằng sẽ có người thuộc đối tượng khách hàng mình tìm kiếm. Và thật sự, đã có khách hàng trả cho mình cao hơn mức giá mình đưa ra.
2/ Sự cẩn thận
Cẩn thận cũng là một kỹ năng mà chúng ta có thể rèn luyện và nên luyện tập. Nhiều sai sót tưởng nhỏ nhưng ảnh hưởng lớn đến công việc chung của mọi người và cả chính mình.
Ảnh: Unsplash
Mới đây, mình đã thiếu cẩn thận dẫn đến sai sót trong việc biên tập hình ảnh cho tạp chí in. Có tạp chí, mình lựa chọn hình ảnh không đủ dung lượng. Mình đã mất rất nhiều thời gian cho việc tìm kiếm, chỉnh sửa để có được 19 tấm hình đủ tiêu chuẩn: dung lượng tối thiểu 1MB và phù hợp với nội dung bài viết đã duyệt.
Có tạp chí, mình dính vấn đề bản quyền. Mình vô tư nghĩ rằng hình ảnh các công trình sau khi được nhiều nơi re-up, tràn lan trên Internet thì có thể sử dụng như hình ảnh tư liệu. Mình có ghi nguồn và địa chỉ rất rõ ràng nhưng vẫn bị Tòa soạn từ chối và thay thế.
3/ Đặt mục tiêu vừa sức
Kinh nghiệm của mình là biết ước mơ nhưng cần thực tế. Mục tiêu càng thực tế, càng vừa sức bao nhiêu thì bạn càng dễ hoàn thành bấy nhiêu. Bạn cứ vẽ ra bức tranh tương lai mình mong muốn, bạn có thể nằm mơ về nó mỗi đêm, nhưng hãy đi từng bước, nhỏ thôi và cần bền bỉ. Nhất là mục tiêu về thu nhập. Nếu một thời gian dài không có thu nhập hoặc thu nhập dưới mục tiêu, bạn sẽ nhanh chóng nản lòng.
Những bài học quý giá nhất
1/ Hãy tìm cho mình một Mentor phù hợp
Nếu không có Mentor, có lẽ bây giờ mình vẫn đang là một mẹ bỉm loay hoay với chuyện con cái và không biết cách nào để thoát ra. Mình biết ơn Mentor vô cùng. Không riêng gì công việc, cuộc sống của mình đã thay đổi theo chiều hướng tích cực hơn từ khi gặp chị.
Dĩ nhiên, Mentor của mình có thể không phù hợp với định hướng của bạn. Bạn hãy lựa chọn cho mình một người dẫn đường phù hợp. Người mà có thể đánh thức một con người khác của bạn: tốt hơn, xịn hơn.
2/ Hãy tìm cho mình một lĩnh vực ngách
Khi đau đẻ chúng ta đến phòng khám sản. Khi đau răng chúng ta đến phòng khám nha khoa. Khách hàng tìm người viết cũng vậy. Họ sẽ ưu tiên cây viết có kinh nghiệm trong lĩnh vực họ cần hơn là một cây viết đa lĩnh vực. Mình từng tự hào là một cây viết đa lĩnh vực cho đến khi những cơ hội hấp dẫn trôi tuột vì thiếu kinh nghiệm. Mình thức tỉnh.
Chúng ta không thể nào giỏi hết ở quá nhiều lĩnh vực. Một, hai hoặc nhiều nhất là ba lĩnh vực thôi đã đủ khiến chúng ta xoay mòng rồi. Việc tập trung vào một hoặc hai lĩnh vực ngách sẽ giúp bạn dễ trở thành “chuyên gia” hơn, quy trình làm việc nhẹ nhàng hơn và nhất là gặp được nhiều khách xịn, giá tốt hơn.
Ở thời điểm hiện tại, mình đã nhận một số bài viết mà so với những ngày đầu tiên, mức bút phí cao gấp 100 lần.
Và để bước đi đúng lộ trình ngay từ đầu, mình không nhận những dự án nằm ngoài lĩnh vực ngách mình chọn. Kể cả giá cao mình cũng không nhận.
3/ Hãy chủ động với cơ hội của chính mình
Hãy tự tìm kiếm cơ hội và khi chúng đến, hãy mạnh dạn “say yes”.
Như lần đầu mình làm việc với Thư ký tòa soạn TC KTVĐS, anh hỏi mình có thể viết ngay cho anh bài viết chuyên mục “Nhà thiết kế” không. Mình đồng ý dù chưa viết nội dung đó lần nào. Bài viết của mình được chọn đăng Tạp chí in sau khi gửi. Nếu mình sợ hãi không dám nắm lấy cơ hội, liệu mình có cơ hội khác tốt hơn không?
Nếu bạn có theo dõi mình, bạn sẽ biết mình chưa công khai blog, chưa giới thiệu dịch vụ ở bất cứ nền tảng mạng xã hội nào. Tuy nhiên mình vẫn có khách hàng, có các dự án để vừa học vừa làm. (Mình sẽ hoàn thành blog trong thời gian sớm nhất, vì nó thực sự quan trọng).
Công thức của mình là: Tìm báo, tạp chí hoặc doanh nghiệp phù hợp với những gì mình cần, sau đó liên hệ trực tiếp để đề xuất hợp tác. Vốn liếng của mình là một lá thư, một chiếc Portfolio với các dự án từng làm trước đó và một tinh thần mong muốn được làm việc, được đóng góp vào sự phát triển của họ.
Như mình đã nói, mình không ngại bị từ chối và sẵn sàng tự tạo cơ hội cho chính mình. Đến chính bản thân mình còn không chủ động dành cho bản thân cơ hội thì đợi ai nữa.
4/ Hãy tin vào chính mình và kiên định bước
Đọc bài chia sẻ của mình, có thể bạn sẽ thấy không có gì quá nổi trội. Là một tay ngang trong nghề Viết và là một tay mơ trong làng Freelancer. Nhưng mình đã học được cách tin vào chính mình và kiên định theo đuổi mục tiêu.
Mình đã tin mình sẽ là một nhân viên Content từ con số 0, mình đã làm được. Mình đã tin bản thân có thể cân bằng được giữa việc làm mẹ và làm việc, mình đã làm được. Mình đã tin mình sẽ là một cây viết tự do chuyên nghiệp và sống được với nghề, mình tin mình sẽ làm được.
Bạn biết câu chuyện ngụ ngôn chú đại bàng sống giữa bầy gà không? Đại bàng vốn dĩ là đại bàng nhưng vì nghĩ mình là gà nên cuối cùng chọn cách sống một đời đại bàng dưới lớp vỏ gà. Đã vậy, đại bàng còn luôn khát khao, ao ước về một cuộc đời mà vốn dĩ là cuộc đời của chính nó.
Vậy đấy, trở thành một cây viết tự do chuyên nghiệp không dễ nhưng không phải là không thể. Chỉ cần bạn sẵn sàng và kiên định, chắc chắn bạn làm được. Chúc bạn thành công.
Bản quyền bài viết thuộc về tác giả Nguyễn Nhàn, được đăng tải lần đầu tại Group ,Những người làm freelancer (Muốn tự do thì phải tự lo). Bạn có thể chia sẻ bài viét nhưng vui lòng không sao chép và đăng tải lại mà không dẫn nguồn hoặc phục vụ cho mục đích thương mại mà không có sự đồng ý của chúng tôi.