Định giá và thỏa thuận lương khi làm freelancer là một trong những việc quan trọng nhưng cũng là khó nhất đối với người làm việc tự do. Nếu không tính toán và không tự định giá, bạn rất dễ để khách hàng đưa ra một mức offer lương không mấy khả quan, không phù hợp với năng lực hoặc thậm chí là giá thấp hơn rất nhiều so với những gì bạn phải làm.
Bạn sẽ có xu hướng rơi vào những tình huống khó xử như kiểu:
Cố gắng tính giá lương thấp hơn so với lương văn phòng (vị trí tương đương) hoặc thấp hơn so với thị trường hoặc năng lực cá nhân để có được việc. Thế nhưng làm mãi lại không đủ chi trả cho sinh hoạt & cuộc sống.
Tính giá lương cao hơn so với lương văn phòng hoặc cao hơn so với những người trong ngành, đạt thu nhập tốt, nhưng lại gặp phải vấn đề có ít khách hàng/khó kiếm khách hàng.
Làm một thời gian đã lâu nhưng lương vẫn “bèo bọt" hơn so với những bạn mới vào nghề chưa bao lâu
Bạn vẫn cứ loay hoay mãi làm sao để có thể có được mức thu nhập ổn định mà lại tương thích với thời gian, năng lượng và chất xám đã bỏ ra.
Là một người đã có trải nghiệm nhất định khi làm freelancer, đầu tiên mình xin bác bỏ nhận định về “sự ổn định" về mặt thu nhập mà nhiều bạn đang cố gắng kiếm tìm. Sẽ không có sự ổn định nào ở đây cả, sẽ luôn là sự bấp bênh. Tuy nhiên bấp bênh ở việc kiếm ra số tiền (không cố định) mỗi tháng hay bấp bênh lúc có việc, lúc thất nghiệp mà thôi.
Ngay cả một người làm freelancer thành công, họ cũng “bấp bênh" thu nhập khi mà có tháng kiếm được 1000 - 5000$ nhưng tháng sau thì có thể không phải con số cao hơn hay bằng tháng trước, mà có thể sẽ thấp hơn. Vì thế, hãy dẹp bỏ tư duy về việc kiếm lương ổn định khi làm freelancer, mà thay vào đó là sự chuẩn bị tinh thần sẵn sàng để chinh phục từng thử thách.
Cuối cùng là tìm ra lối đi khiến sự “bấp bênh" của bạn nằm trong sự kiểm soát hoặc sự “bấp bênh" đó không quá ảnh hưởng đến tài chính và năng lượng của chính bạn.
Có lần, chị Linh Phan đã chia sẻ rằng nhiều freelancer, thậm chí nhiều công ty/doanh nghiệp ở Việt Nam đánh giá freelancer luôn được trả giá thấp hơn so với người làm văn phòng. Và đây chính là một trong những sai lầm mà chính freelancer cũng cần phải thay đổi để có cơ hội tìm kiếm những khách hàng/công việc có mức giá tốt hơn. Vậy điều gì ảnh hưởng đến việc định giá và có những cách nào để định giá tốt?
1. Những điều ảnh hưởng đến việc định giá của freelancer
Có 4 điều ảnh hưởng trực tiếp đến việc định giá lương của các freelancer bao gồm: Năng lực và kinh nghiệm của chính freelancer, thị trường ngách đã chọn, vị trí địa lý và thương hiệu cá nhân.
Năng lực và kinh nghiệm
Cũng giống như khi bạn làm việc văn phòng, những người có năng lực tốt hoặc kinh nghiệm lâu năm chắc chắn sẽ có mức thù lao cao hơn so với những người mới bập bẹ bước chân vào nghề. Bạn hoàn toàn có thể deal lương với mức giá cao, tương xứng với thời gian, công sức đã bỏ ra. Tuy nhiên, những người này cũng khá dễ rơi vào “bẫy" của chính mình nếu như không chịu “update" xu hướng thị trường hoặc không nắm rõ mức trung bình lương hiện tại đang bao nhiêu.
Thị trường ngách
Đây cũng là một trong những điều quan trọng ảnh hưởng đến việc định giá lương. Có một số ngách được trả tiền từ cao đến rất cao hiện nay như là: các cây viết, thiết kế hoặc những người làm marketer trong các lĩnh vực liên quan đến công nghệ, tài chính (đặc biệt những thứ như blockchain, crypto,...). Những người làm trong các lĩnh vực này thường mức thù lao sẽ cao hơn với các lĩnh vực khác khoảng 20-30% bởi vì độ khó và đòi hỏi người làm phải thực sự bỏ tâm sức, mất rất nhiều thời gian.
Vị trí địa lý:
Thông thường, freelancer ở các thành phố lớn như Hà Nội, Hồ Chí Minh sẽ có cơ hội tiếp xúc với nhiều công việc hơn và mức thù lao cũng sẽ nhỉnh hơn so với các freelancer sinh sống và làm việc ở các nơi khác. Các công ty tại những thành phố lớn này cũng có xu hướng thuê những người freelancer nhiều hơn so với các nơi khác - thường sẽ là nhân viên trong công ty đảm trách hết các khâu. Điều này không chỉ xảy ra đối với freelancer mà còn với cả nhân viên văn phòng. Mức lương trung bình của những nơi khác cũng thấp hơn nhiều so với Hà Nội và Hồ Chí Minh.
Vị trí địa lý ở đây còn là việc bạn làm việc cho thị trường nước ngoài hay thị trường Việt Nam nữa. Tất nhiên khi làm việc với thị trường nước ngoài, bạn luôn có mức giá cao hơn do việc chênh lệch tỷ giá tiền tệ đồng thời nếu may mắn bạn cũng có thể gặp được những người khách trả thù lao cao ngất. Một freelancer làm tại các thị trường nước ngoài nếu có vốn tiếng anh khấm khá và kỹ năng chuyên môn tốt thì việc kiếm 1000-1500$/tháng là chuyện không quá khó.
Thương hiệu cá nhân:
Chắc chắn đây là điều không thể bàn cãi, khi thương hiệu cá nhân của bạn được nhiều người biết đến, được xuất hiện hoặc có cơ hội sánh đôi cùng những người có tầm ảnh hưởng khác trong nghề, bạn cũng sẽ được chú ý hơn. Tuy nhiên hơn hết, thương hiệu cá nhân nên xuất phát từ việc có năng lực thực thụ. Khi thương hiệu đã có, việc định giá cũng sẽ dễ dàng hơn so với việc khách hàng không biết bạn là ai.
2. Các cách định giá freelancer có thể áp dụng:
Có 4 cách phổ biến mà Freelancer có thể tính lương cho mình bao gồm: năng lực và kinh nghiệm, nhu cầu mức sống, đóng gói các dịch vụ, tính theo cấp bậc tương ứng với lương văn phòng.
Năng lực/Kinh nghiệm/Khả năng hiểu biết và cách giải quyết vấn đề
Như đã nói ở trên, kinh nghiệm và năng lực là yếu tố quyết định đến việc định giá của freelancer. Để có một mức giá deal tốt, bạn cần hiểu rõ điểm mạnh của mình nằm ở đâu. Song song với đó khi bắt đầu nhận một dự án bạn hãy xem xét những phần mà bản thân có thể đóng góp cho khách hàng là gì. Nếu có thể hãy chỉ ra cho khách hàng thấy bạn có thể giúp họ cụ thể ra sao và với cách làm đó bạn có thể giúp họ cải thiện hay mang về doanh thu như thế nào.
Việc hiểu được năng lực của mình ở đâu sẽ không thể khiến khách hàng “keo kiệt" với bạn. Nhưng nếu lỡ may bạn “đụng" phải một khách hàng không như mong đợi, thì ít nhất bạn cũng có thêm một bài học để “định giá" cho lần tiếp theo, phải không?
Nhu cầu, mức sống
Đây có lẽ là cách được nhiều freelancer áp dụng nhất hiện nay. Mức sống ở mỗi thành phố khác nhau cũng khiến cho mức thù lao bị ảnh hưởng đôi chút.
Ví dụ: Nếu nhu cầu thấp nhất của một người chỉ ở mức 5 triệu/tháng là đã đủ cộng với mong muốn số tiền tiết kiệm là khoảng 20% tổng thu nhập mỗi năm và làm việc 6h mỗi ngày thì bài toán sẽ như thế này:
Chi phí năm: 5.000.000 x 12 tháng = 60.000.000/năm
Khoản muốn tiết kiệm: 20% x 60.000.000 = 12.000.000 vnđ
Tổng số tiền bạn cần kiếm được là: 60.000.000 + 12.000.000 = 72.000.000 vnđ/năm
Số giờ làm trong 1 năm của bạn là: 6h/ngày x 24 x 12 tháng = 1,728h làm việc
Mỗi giờ làm việc bạn cần kiếm được: 72.000.000 : 1,782h = [khoảng] 40.400 vnđ/giờ làm.
Như vậy, với mong muốn được thu nhập 5 triệu/tháng và tiết kiệm khoảng 12 triệu/năm thì bạn cần phải kiếm được ít nhất 40 nghìn/giờ làm việc để có thể đáp ứng được nhu cầu, mức sống cá nhân. Nếu bạn muốn mức cao hơn, thì hãy tính bài toán mới dựa trên công thức ở trên.
Tính theo cấp bậc tương ứng với dân văn phòng
Các cấp bậc hiện nay trong một doanh nghiệp thường gồm có intern/junior/senior/manager,... Tất nhiên phần này sẽ kết hợp thêm ở nội dung năng lực và kinh nghiệm nữa để đưa ra mức giá tốt nhất.
Khi đánh giá mình đang ở phần năng lực nào trong môi trường công sở: là intern (thực tập sinh), là junior (mới làm kinh nghiệm 6 tháng - 2 năm) hay senior (3 năm trở lên), hoặc manager (người quản lý, đưa được các direction, lead nhóm,..). Khi đó, bạn sẽ tham khảo theo các mức lương hiện nay để tiến hành định giá và deal giá.
Tính giá trọn gói dịch vụ
Nếu bạn đang có nhiều dịch vụ trong một công việc, hãy tiến hành đóng gói chúng lại và việc đóng gói này sẽ giúp bạn dễ dàng đưa ra mức giá phù hợp cho khách hàng hơn. Việc đóng gói dịch vụ cũng giúp bạn có thể thuyết phục khách hàng trả thù lao tốt hơn khi các “combo" luôn đi kèm nhiều lợi ích về phía họ. Bạn có thể tìm thấy cách tính giá này trong khóa Freelance Business của chị Linh Phan. Ở đó, chị sẽ chỉ ra các ưu và nhược của cách tính giá để bạn có thể cân nhắc tốt hơn khi có nhiều dịch vụ.
Còn nhiều cách tính lương khác nữa, bạn nên hỏi thăm các đồng nghiệp freelancer xem họ có thể chia sẻ cách định giá không. Từ đó đưa ra những thứ PHÙ HỢP VỚI BẢN THÂN nhất. Và hãy nhớ rằng “sự ổn định" sẽ không xuất hiện, nhưng khi bạn làm tốt và định giá bản thân tốt thì việc thu nhập sẽ không khiến bạn quá đau đầu nữa mà thôi.
Cảm ơn bạn đã đọc đến đây, hy vọng rằng bài viết này đã mang đến cho bạn cái nhìn tổng quan nhất về cách để định giá và deal lương khi làm freelancer. Hãy tiếp tục theo dõi afreelancdoer.com để đọc thêm nhiều bài viết hay nhé!
Bản quyền bài viết thuộc về tác giả Phương Loan và A Freelance Doer. Bạn có thể chia sẻ nhưng vui lòng không sao chép và đăng tải lại mà không dẫn nguồn hoặc phục vụ cho mục đích thương mại mà không có sự đồng ý của chúng tôi.